آزمایش هموگلوبین ای وان سی یا HBA1c یا همان میانگین قند خون سه ماهه، آزمایشی است برای ارزیابی وضعیت کنترل قند خون در سه ماهه گذشته است. این آزمایش در کنار تست قند روزانه می‌تواند به مدیریت بهتر دیابت کمک‌کند.
آزمایش هموگلوبین ای وان سی چگونه انجام می‌شود؟
هموگلوبین پروتئینی است که داخل گلبول‌های قرمز قرار دارد و وظیفه حمل اکسیژن در خون را بر عهده دارد. هموگلوبین می‌تواند به قند خون متصل شود و این ترکیب تا پایان عمر گلبول قرمز (تقریباً ۹۰ تا ۱۲۰ روز) پایدار است. بر این اساس هر چه میزان قند خون در طول ۳ ماه گذشته بالاتر از مقدار هدف باشد، درصد بیشتری از هموگلوبین با گلوکز ترکیب خواهد شد که این اساس آزمایش ای وان سی را تشکیل می‌دهد.
نتیجه آزمایش هموگلوبین ای وان سی ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر دچار هرگونه کسالت هستید بهتر است انجام آزمایش HbA1c را به بعد از بهبودی موکول کنید زیرا این احتمال وجود دارد که نتیجه آزمایش به‌طور کاذب تغییر کند. همچنین انجام HBA1c نیاز به ناشتا بودن ندارد و در هر ساعتی از روز می‌توان آن را انجام داد.
توجه داشته باشید که روش‌های اندازه‌گیری HBA1cدر آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت است و ممکن است نتایج این آزمایش نیز به‌صورت متفاوتی گزارش شود؛ بنابراین همیشه با پزشک خود در مورد انتخاب آزمایشگاه و تحلیل نتیجه آزمایش HbA1c مشورت کنید و ترجیحاً همیشه به یک آزمایشگاه مشخص برای انجام این آزمایش مراجعه نمایید.
برخی شرایط مانند کم‌خونی‌های همولیتیک و سایر کم‌خونی‌ها، کمبود گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز، تزریق خون اخیر، استفاده از داروهایی که باعث تحریک ساخت گلبول‌های قرمز می‌شوند، بیماری کلیوی پیشرفته و بارداری می‌توانند بر مقدار نتیجه آزمایش HbA1c اثر بگذارند و در این شرایط آزمایش HbA1c قابل‌اعتماد نیست و ممکن است پزشک از تست‌های جایگزین دیگر استفاده کند.
نتیجه آزمایش قند خون سه‌ماهه یا HBA1c به‌صورت درصد در برگه آزمایش گزارش می‌شود. توجه داشته باشید محدوده هدف HbA1c در دیابت باید با نظر پزشک و با توجه به عواملی مانند سن، سابقه ابتلا به دیابت و وجود عوارض دیابت تعیین شود.
تعداد دفعات آزمایش HBA1c به وضعیت کنترل قند خون، برنامه دارودرمانی و نظر پزشک بستگی دارد؛ اما عموماً توصیه می‌شود هر سه تا شش ماه یک‌بار انجام شود.
آیا آزمایش ای وان سی برای مدیریت و کنترل قند خون کافی است؟
انجام آزمایش HBA1c به معنای عدم نیاز به کنترل قند خون روزانه نیست. در حقیقت، این دو روش در مدیریت قند خون مکمل همدیگر هستند. طبق شواهد موجود از مطالعات انجام‌شده، تفسیر نتایج آزمایش HBA1c توسط پزشک معالج، می‌تواند معیار مناسبی برای تصمیم‌گیری در خصوص روند درمان دیابت باشد.
از سوی دیگر، انجام تست قندخون با دستگاه گلوکومتر که در هر ساعت از شبانه‌روز فرد را در جریان میزان قند خون قرار می‌دهد، کمک می‌کند که با کمک آموزش برای حفظ محدوده قندهای ناشتا و قندهای بعد از غذا، در مدت 3 ماه آینده برنامه‌ریزی مناسبی انجام دهد و با این کار، بعد از 3 ماه عدد آزمایش HBA1c هم در محدوده مناسبی قرار خواهد داشت. نتایج آزمایش ای وان سی دارای ارزش پیش‌بینی کننده قوی برای عوارض دیابت است، بنابراین، آزمایش HBA1c باید به‌طورمعمول در همه بیماران مبتلابه دیابت در ارزیابی اولیه و به‌عنوان بخشی از مراقبت مداوم انجام شود.
چرا باید ای وان سی را د ر محدوده هدف نگه داریم؟ ای وان سی نرمال چند است؟
همان‌طور که اشاره شد، HbA1c نشان‌دهنده وضعیت مدیریت دیابت در درازمدت است و مطالعات مختلف نشان داده است که حفظ ای وان سی در محدود هدف تأثیر چشم‌گیری در کاهش بروز و پیشرفت عوارض بلند مدت دیابت خواهد داشت. دستیابی به A1C در محدوده مناسب باعث کاهش عوارض عروق کوچک در دیابت می‌گردد. این عوارض شامل آسیب چشم (رتینوپاتی)، بیماری کلیوی (نفروپاتی) و مشکلات مربوط به خون‌رسانی پاها و حس کف پا نوروپاتی می‌باشند. بنابر نتایج آخرین پژوهش‌های انجام‌شده در دنیا، در افراد مبتلابه دیابت نوع 1، حفظ HBA1c در محدوده مناسب می‌تواند به شکل قابل‌توجهی خطر سکته قلبی، سکته مغزی، یا مرگ قلبی عروقی را کاهش دهد و مزایای کنترل دقیق و مناسب قند خون برای چندین دهه ادامه خواهد داشت. همچنین در دیابت نوع 2، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد درمان دقیق و کنترل قند خون برای زمان طولانی در افرادیکه به‌تازگی دیابت آن‌ها تشخیص داده‌شده است، می‌تواند باعث کاهش قابل‌توجهی در بروز عوارض قلبی شود
چگونه قند سه‌ماهه hbA1c را پایین بیاوریم؟
برای اینکه بتوانید قند سه‌ماهه در محدوده مناسبی قرار بگیرد و تا حد زیادی از عوارض دیابت پیشگیری شود، نیاز به کنترل دقیق قند خون است و این کار با دریافت آموزش های صحیح و استاندارد برای دیابت در مرکز تحقیقاتی درمانی دیابت امکان پذیر میباشد.
منبع: گابریک
بدون دیدگاه